Yoğurt

Tarihte ilk yoğurdun üretilişi konusunda iki değişik sav vardır. Bunlardan birincisi Orta Asya'daki Türk göçebeler, ikincisi ise Balkanlardaki Türkler. Her iki seçeneğe göre de yoğurdu ilk üretenlerin türk olduğu kesin.

1000 yıl önce Yusuf Has Hacip tarafından yazılan Kutatgu Bilig ve Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan ve Divanü Lügât-it-Türk adlı eserlerde yoğurda bugünkü anlamda rastlanılmaktadır.Milattan önce 4'üncü yüzyılda ise Trakya bölgesinde bugün yoğurt adıyla bildiğimiz, prokiş denilen bir çeşit ekşi süt üretiliyordu.

Anadolu'da yoğurdun ilk kez yapılışına ilişkin yaygın bir inanış da şöyledir :genç bir kız Hıdrellez günü kırlarda çiy toplar.Bir ses bunları süte katarsa her derde deva bir yiyecek elde edeceğini söyler.Kız çiyi süte katıp yoğurt yapar.

Yoğurt türleri şöylece sıralanabilir :

- normal yoğurt
- kaymaklı yoğurt

- light yoğurt

- süzme yoğurt

- silivri yoğurdu

- aromalı yoğurt

- meyvalı yoğurt

- bio-yoğurt

Bio- yoğurtlar bağırsak sağlığınızı korumaya yardımcı olan Lactobacillus acidophilus ve Lactobacillus casei gibi sindirimsel bakteriler içerir. Bu bakteriler peptik ülser ve mide kanseri ile ilgili hücrelerin büyümesini durdurur, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasını sağlayarak, alerji yaratan ortamları ortadan kaldırır.Avrupa birliği Ekoloji Yönetmeliğine göre Üreticilerin "Bio" ve "Eko" sözcüğünü kullanmalarına ürünlerin sadece gerçek biyolojik tarımla üretilmeleri durumunda izin verilir. Halen bir geçiş dönemi uygulaması vardır. Konvansiyonel metotla üretilen ancak üzerinde uzun süredir "Bio-yoğurt" ifadesi bulunan yoğurt markaları bu ifadeyi içeren ürünlerini 30.06.2006 tarihine kadar piyasada satabilecektir. Ancak gerçekten biyolojik tarıma geçmemiş firmalar ambalajında bu ürünün biyolojik tarım metoduyla üretilen bir ürün olmadığını belirtmek zorundadırlar.

Light yoğurtların yağ oranı daha düşüktür.Örneğin 100 gram normal yoğurtta 2 gram yağ bulunurken aynı oranda light yoğurtta 0.75 gram yağ bulunur.Enerji miktarı normal yoğurda oranla biraz daha düşük olan light yoğurtta bulunan protein, karbonhidrat ve kalsiyum oranları ise normal yoğurtla aynıdır.

Evde yoğurt yapmak isteyenler için pratik bir tarif :

Yoğurt yapılacak süt, önce kaynatılır.

Kaynatılan süt mayalama kabına aktarılır.

2 çay kaşığı eski yoğurt,yarım Kahve fincanı kadar sütle sulandırıldıktan sonra ,parmak dayanma sıcaklığına inmiş olan sütün (40-45 derece) içine sokulup hafifçe çalkalanır.

Yoğurt kabının üzeri, sütün soğumaması için sıkıca kapatılır.Sıcaklık uzun süre 37 derece dolayında olmalıdır.

4-5 saat mayalanmaya bırakılır. üzeri açılıp 2 saat serin bir yerde dinlendirilir.

Yoğurt, cacık ve ayran yemek kültürümüzde önemli bir yer teşkil eder.

Nasreddin Hoca fıkralarından "göle yoğurt çalmak", olmayacak hevesler peşinde koşanları hicvetmek için güzel bir örnektir.

Yoğurtla ilgili bazı deyim ve atasözleri şöyle sıralanabilir.

- Deniz yoğurt olmuş da yemeye kaşık bulunmamış

- Zemheride yoğurt isteyen cebinde inek taşır

- El, öğüt verir ama yoğurt vermez.

- Damızlıksız(mayasız) yoğurt tutmaz

- Değirmende yoğurt öğütülmez

- Kimse yoğurdum ekşi demez

- Süt yakarsa, yoğurt geçirir

Ayran, farklı ülkelerde farklı adlarla anılır. Bunlardan Bazıları :

Ayran : Türkiye, Bulgaristan, Kazakistan, Kırgızistan

Lassi : Pakistan, Bangladeş

Tan : Ermenistan

Laban : Suriye

Shenina : Ürdün

Moru : Hindistan

Laban Arbil : Irak

Smoothie : ABD

Yop : Kanada, İngiltere, İrlanda

Yoğurtla yenilen yemekler de şöyle sıralanabilir :

- Kebaplar (özellikle ali nazik kababı, iskender kebabı ve darüzziyafe köftesi)

- Salatalar (özellikle semizotu, patlıcan, kabak, kereviz salataları)

- Mezeler (özellikle köpoğlu, çılbır)

- Zeytinyağlılar (özellikle bakla, börülce, havuç )

- Çorbalar (özellikle yoğurt çorbası ve un çorbası)

- Kızartmalar

- Sıcak yemekler (özellikle dolmalar, şiveydiz, ıspanak, semizotu, sarma)
- Hamur işleri (özellikle mantı, börek, makarna

- Müsli

- Meyvalar